Η Χάμσα, που σημαίνει και το νούμερο 5, είναι ένα φυλαχτό σε σχήμα παλάμης.

Η χρήση του ως σύμβολο και φυλαχτό απαντάται, σε όλο τον αραβικό κόσμο, ενάντια στο κακό μάτι αλλά και γενικά θεωρείται σύμβολο προστασίας. Συναντάται με διάφορες ονομασίες όπως Κάφ, χέρι της Φατιμά, χέρι της Μύριαμ, αναλόγως της γεωγραφικής περιοχής.

Στο Ισλάμ συναντάται με την ονομασία «χέρι της Φατιμά» που ονομάστηκε έτσι για να τιμήσει την μνήμη της κόρης του Μωάμεθ Fatima Zahra. Επίσης ονομάζεται και «Καφ» λόγω της ανοιχτής παλάμης. Οι χριστιανοί που ζούσαν στην οθωμανική αυτοκρατορία το ονόμασαν «χέρι της Μαρίας». Τέλος οι Εβραίοι το ονομάζουν «χέρι της Μύριαμ» από την Μύριαμ την αδελφή του Μωυσή. 

Η πρώιμη χρήση του έχει εντοπιστεί στην αρχαία Μεσοποταμία (σημερινό Ιράκ). Το οικουμενικό αυτό σημάδι προστασίας, η εικόνα του δεξιού χεριού φαίνεται στα φυλαχτά της Ιstar / Inana. Άλλα σύμβολα της θεϊκής προστασίας που βασίζονται γύρω από το χέρι περιλαμβάνουν το «χέρι της Αφροδίτης» που χρησιμοποιείται για την προστασία των γυναικών από το κακό μάτι, την ενίσχυση της γονιμότητας και της γαλουχίας, την προώθηση της υγιούς εγκυμοσύνης και σε απεικονίσεις του Βούδα (μούντρα) για την διδασκαλία και την προστασία του.

Μία άλλη θεωρία συνδέει την Χάμσα με το Mano Pantea (χέρι όλων των θεοτήτων), ένα φυλαχτό των δύο δαχτύλων γνωστό στους αρχαίους Αιγυπτίους Σε αυτό το φυλαχτό, τα δύο δάχτυλα αντιπροσωπεύουν την Ίσιδα και τον Όσιρι και ο αντίχειρας, το παιδί τους τον Ώρο (Horus) και χρησιμοποιήθηκε για την επίκληση προστατευτικών πνευμάτων για το παιδί τους. Επίσης υπάρχει σύνδεση και με το σύμβολο «μάτι του Ώρους».

Υπάρχει κι η θεωρία που εντοπίζει την προέλευση της Χάμσα στην Καρχηδόνα (Φοινίκης), όπου το χέρι (ή σε ορισμένες περιπτώσεις το αιδοίο) χρησιμοποιήθηκε για να αποκρούσει το κακό μάτι από την υπέρτατη θεότητα Tanit.

Η Χάμσα, ιδιαίτερα το ανοιχτό δεξί χέρι, είναι ένα σημάδι της προστασίας που αντιπροσωπεύει επίσης τις ευλογίες, τη δύναμη και αντοχή.
Αποτελεί χαρακτηριστικό σύμβολο των χρυσών και ασημένιων κοσμημάτων της Αιγύπτου, ιστορικά και παραδοσιακά, ήταν πιο συχνά σκαλισμένο σε λίθους ή σχηματίζεται από ασήμι, ένα μέταλλο που πιστεύεται ότι αντιπροσωπεύει την αγνότητα και συγκρατεί τις μαγικές ιδιότητες.

Επίσης η Χάμσα είναι ζωγραφισμένη με κόκκινο χρώμα (μερικές φορές χρησιμοποιώντας το αίμα των ζώων που θυσιάζονται) στους τοίχους των σπιτιών για την προστασία του, ή βαμμένα ή κρεμασμένα στις πόρτες των δωματίων των γυναικών που πρόκειται να γεννήσουν αλλά και των νεογέννητων.

Η Χάμσα απεικονίζεται με τα δάχτυλα ανοιχτά για να αποκρούει το κακό, ή με τα δάχτυλα κλειστά για να φέρει καλή τύχη.

Κατά την αραβική παράδοση όταν υψώνεται σε κάποιον η παλάμη με τα δάχτυλα ελαφρώς ανοιχτά, είναι τρόπος να αποκρούει το κακό μάτι (Khamsa fi ainek = πέντε δάχτυλα στο μάτι σου) . Μια άλλη φόρμουλα για το κακό το μάτι χωρίς όμως την χειρονομία της παλάμης είναι η «Χάμσα και Πέμπτη» (khamsa wa Hamis) δεδομένου ότι η Πέμπτη θεωρείται καλή μέρα για μαγικές τελετές.

Οι σημερινές γυναίκες που ζουν σε πιο παραδοσιακές αστικές συνοικίες της Αιγύπτου φτιάχνουν συχνά την khamaysa, ένα φυλαχτό μέχρι πέντε αντικειμένων όπως πιπεριές, χέρια, κύκλους ή αστέρια που κρέμονται από γάντζους και φυσικά την χάμσα.